PARMENİDES

Antik Yunanın mantık ve eytişiminin babasıdır . Bir varlık vardır. Parmenides buna , 
kısaca, BİR, BİR OLAN’da der. Bir birliktir o. Kendi içine kapalıdır. Doğmamıştır, yok 
olmayacaktır. Değişmez, bölünmez, yoğunlaşmaz, seyrekleşmez. Bunun karşıtı olan her görüş
 var olmayanı, var diye göstermek zorunda kalır, bu da olamaz. Çünkü var olan meydana 
gelmiş bir şey olsaydı, varolmayan bir şeyden doğmuş olması gerekirdi, böylece varolmayan
 gerçekten var olmuş olacaktır. Yok olsaydı, yerine bir varolmayan geçecektir. Değişme de
 , hiç olmazsa belli bir yönüyle , bir meydana gelme ile bir yok olmadır. Bölünebilir 
olsaydı varlık, bölümlerin arasına bir varolmayan girerdi. Yoğunlaşma ile seyrekleşmede 
de böyledir: Yoğunlaşma ile seyrekleşme bir maddenin az ya da çok bir bölümünün bir araya
 birikmesidir. Şimdi bilginin amacı ve ödevi: Varolanı düşünmektir; yanılması da: varolan
 içinde varolmayanı düşünmeye, bunu var saymaya kalkışmasıdır. ‘Yalnız varolan vardır 
ancak bu düşünülebilir: varolmayan yoktur ve düşünülemezde’. Bu Parmenides’in ana 
önermesidir. Varolmayan derken de Parmenides, belli bir şeyi az çok açık olarak göz önünde
 bulundurmaktadır: Boş uzayı. Bir de şunu belirtelim: Parmenides’in Bir olanı kendisinden
 önceki filozoflarda olduğu gibi, cisimsel nitelikte bir şeydir. Bunu Permenides kendi 
içine kapalı, birliği olan ‘küre biçiminde’ diye düşünür. 

Parmenides’de ilk olarak, deney bir yana bırakılıyor salt düşünme ile varlık üzerinde 
yalnız düşünmekle varolanın nitelikleri türetilmeye çalışılıyor. Deney hareket eden, 
değişen, meydana gelip yok olan şeylerin renkli bir çokluğunu karşımıza çıkarır. 
Parmenides ise boyuna değişen çokluk karşısında, bunun tam karşıtı olan bir şeyi kendi 
içine kapalı, hep olduğu gibi kalan bir birliği koyar. Çokluk bir aldanma, yanılmadır.
 Bu çokluğu bize gösteren e duyulardır. Onun içinde duyular da bizi yanıltırlar. 
Duyu algıları bilginin yanlış kaynağıdır. O tek ve gerçek varolanı kavratan ise düşünmedir,
 dolayısıyla bilginin doğru yoluna düşünmeyle girilir. 
 
 

ZENON

Zenon, Parmenıdes’ın, Bir Olan’nın biricik gerçek varlık olduğu öğretisini, çokluğu ve 
devinimi varsaymanın düşünülemeyeceğini, böyle bir düşüncenin çelişmelere sürükleyeceğini
 göstermeye çalışmakla desteklemiştir. Bunu da o, çokluğa ve harekete karşı ileri sürdüğü
 pek ün salmış olan kanıtları ile yapmıştır (Bkz: ‘Zenon’un antinomiaları’ adlı çalışmamıza,
 BOBİT) . Bu kanıtlarda, sonsuz bölünebilen bir uzay ve zamanı kabul etmenin , bizi nasıl 
bir yığın güçlükle karşılaştırdığı gösterilmek istenilerek , şu sonuca varılır: Varolanı,
 bir çokluk ve devinim diye düşünürsek çelişmelere düşeriz, öyle ise ‘Varolan’ ancak 
BİR ve HAREKETSİZ olabilir .